మునుపటి కథలు:

హైదరాబాద్‌లో మిగిలి ఉన్న చివరి పట్టణ అడవులలో ఒకటైన కాంచా గచిబౌరి పారిశ్రామిక అభివృద్ధికి 400 ఎకరాల భూమిని పంపిణీ చేయాలని తెలంగాణ ప్రభుత్వం నిర్ణయించినప్పుడు అంతరించిపోయే ముప్పును ఎదుర్కొంది. అడవిపై యాజమాన్యాన్ని నొక్కిచెప్పడం ద్వారా, ప్రభుత్వం ఈ చర్యను సమర్థించింది, నిరసనకారులు రియల్ ఎస్టేట్ ప్రయోజనాల వల్ల తప్పుదారి పట్టించారని పేర్కొంది. అయితే, సుప్రీంకోర్టు 100 ఎకరాల చెట్లను తగ్గించినట్లు గుర్తించి రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని మందలించింది. ఈ సమస్య పట్టణ అటవీ దుర్బలత్వం మరియు పట్టణ అభివృద్ధి యొక్క పర్యావరణ సున్నితమైన నమూనాలను హైలైట్ చేసింది.

పట్టణ అడవులు ఎందుకు అంత ముఖ్యమైనవి?

హైదరాబాద్‌లోని కాంచా గచిబౌలి, ముంబైలో ఆరే, బెంగళూరులోని తురాహల్లి, నీలా హౌజ్, Delhi ిల్లీలో రిడ్జ్ మరియు జైపూర్‌లోని డాల్ కా బాద్ వంటి పట్టణ అడవులు ఆరోగ్యకరమైన పట్టణ జీవితానికి ముఖ్యమైనవి. భోపాల్ చెట్ల రాంప్ పొడిగింపులను తగ్గించినందుకు నేషనల్ గ్రీన్ కోర్ట్ మధ్యప్రదేశ్ ప్రభుత్వానికి నోటీసు జారీ చేసింది. అదేవిధంగా, ఉత్తర ప్రదేశ్‌లోని అలహాబాద్‌లో విచక్షణారహితమైన చెట్ల కోత విషయంలో హైకోర్టు జోక్యం చేసుకోవలసి వచ్చింది. భారతదేశం అంతటా ఇలాంటి అనేక కేసులు ప్రజా జీవితానికి పట్టణ అడవులు ముఖ్యమైనవి అని అర్థం చేసుకోవలసిన అవసరాన్ని నొక్కిచెప్పాయి.

ప్రపంచవ్యాప్తంగా పరిశోధనలు నిర్మించిన కాంక్రీట్ వాతావరణాన్ని మరియు ఆటోమొబైల్ వాహనాల నుండి ఉద్గారాలను పరిష్కరించడంలో పట్టణ అడవుల ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతున్నాయి. ఇవి వాతావరణ మార్పులను తగ్గించడానికి, పట్టణ ఉష్ణ ద్వీపాల ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి మరియు తుఫాను నీటి ప్రవాహాన్ని, కోత మరియు వరదలను నియంత్రించడంలో సహాయపడతాయి. పట్టణ అడవులు కూడా కార్బన్‌ను సీక్వెస్టర్ చేస్తాయి మరియు కాలుష్య కారకాలను గ్రహిస్తాయి. పట్టణ ఆకుపచ్చ ప్రదేశాల సాంద్రత అంతరించిపోతున్న జాతుల పక్షులు మరియు జంతువుల దీర్ఘాయువు మరియు మనుగడను నిర్ధారిస్తుంది.

పెద్ద భారతీయ నగరాల్లో తగ్గుతున్న పట్టణ అడవులు తీవ్రమైన పరిణామాలను వ్రాస్తాయి. ఉదాహరణకు, నవంబర్ 2024 లో, సెంట్రల్ పొల్యూషన్ కంట్రోల్ బోర్డ్ (సిపిసిబి) Delhi ిల్లీ యొక్క ఎయిర్ క్వాలిటీ ఇండెక్స్ (AQI) లో 494 యొక్క గాలి నాణ్యత సూచిక (AQI) యొక్క ఆశ్చర్యకరమైన స్థాయిని నివేదించింది. చెన్నై, హైదరాబాద్ మరియు బెంగళూరు వంటి ఇతర నగరాలు 100 కి పైగా AQI స్థాయిలను కలిగి ఉన్నాయి. పట్టణ అడవులు విషపూరిత పట్టణ గాలికి వ్యతిరేకంగా రక్షణగా పనిచేస్తాయి. యుఎస్‌డిఎ ఫారెస్ట్ సర్వీస్ 2006 లో జరిపిన ఒక అధ్యయనంలో ఒక హెక్టార్ల చెట్లు ఒక టన్ను వాయు కాలుష్య కారకాలను తొలగించగలవని తేలింది.

లేకపోతే, పట్టణ సామాజిక మరియు సాంస్కృతిక జీవితం వేగం మరియు ప్రమాదంతో నిండి ఉంది. శృంగారం, శాంతి, విశ్రాంతి మరియు ప్రకృతి-సున్నితమైన వినోదం యొక్క భావం పట్టణ అడవులకు సామీప్యత కారణంగా ఉంది. స్థిరమైన సంరక్షణ మరియు స్థిరమైన పట్టణ అడవుల సృష్టి భారతీయ నగరాలను శ్వాసక్రియ మరియు అందమైన పట్టణ జీవితాన్ని చేస్తుంది.

న్యాయ జోక్యం ఎందుకు ముఖ్యమైనది?

భారతీయ విధానం, మిషన్ మరియు న్యాయ జోక్యాలలో పట్టణ అడవులను పరిష్కరించారు. 1988 నాటి నేషనల్ ఫారెస్ట్ పాలసీ మరియు 2014 లో నేషనల్ మిషన్ ఆఫ్ గ్రీన్ ఇండియా రెండూ పెరిగిన నాటడం మరియు సామాజిక అటవీప్రాంతానికి ఆదేశాలను హైలైట్ చేశాయి. 2015 లో ప్రారంభించిన స్మార్ట్ సిటీ మిషన్ మరియు అటార్ మిషన్ ఫర్ పునరుజ్జీవనం మరియు పట్టణ పరివర్తన పర్యావరణ మరియు సామాజిక అభివృద్ధితో ఇంటిగ్రేటెడ్ స్మార్ట్ అర్బన్ డిజైన్‌ను సమగ్రపరిచాయి.

అంతేకాకుండా, పట్టణ అడవుల ప్రమోషన్ మరియు రక్షణలో న్యాయ జోక్యాలు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి. 1996 మైలురాయి గోదాబాల్మాన్ సంఘటన నగరం యొక్క పచ్చదనం యొక్క రక్షణను పెంచడానికి అడవుల నిర్వచనాన్ని విస్తృతం చేసింది. తత్ఫలితంగా, 2004 లో, భూభాగం అంతటా అడవుల గుర్తింపు, పరిశీలన మరియు మ్యాపింగ్ కోసం అపెక్స్ కోర్టు భారతదేశంలోని అన్ని రాష్ట్రాలకు తాత్కాలిక ఉత్తర్వులను జారీ చేసింది. పరిరక్షణ ప్రయత్నాలను పెంచడానికి సమగ్ర అటవీ జాబితాను రూపొందించడం దీని లక్ష్యం.

న్యాయ జోక్యానికి మరో ఉదాహరణ, 2015 లో Delhi ిల్లీ హైకోర్టు Delhi ిల్లీ ప్రభుత్వాన్ని Delhi ిల్లీ ప్రభుత్వానికి Delhi ిల్లీ రిడ్జ్ చేత రక్షించమని తెలియజేసింది, దీనిని అరబాలి చిరుతపులి వన్యప్రాణి కారిడార్ అని కూడా పిలుస్తారు. అదేవిధంగా, సేవ్ ఆరే అటవీ ఉద్యమాన్ని నిర్వహించిన పౌరులు చేసిన పిటిషన్‌కు ప్రతిస్పందనగా 2020 లో ముంబైలోని ఆరేలో కత్తిరించిన చెట్లపై అపెక్స్ కోర్టు స్టే ఉత్తర్వులను జారీ చేసింది. రాజస్థాన్‌లోని బాలన్ జిల్లాలోని జీవవైవిధ్యం అధికంగా ఉండే ప్రాంతాల్లో చెట్లను తగ్గించడాన్ని నిరసిస్తూ పౌర సమాజం మరియు పౌరులకు ఉదాహరణలు కూడా ముఖ్యమైనవి. రాజస్థాన్ హైకోర్టు తీసుకుంది స్యూ మోట్స్ 2024 సమస్య యొక్క గుర్తింపు.

అడవులను పరిరక్షించడానికి మరియు పౌరులలో అవగాహన కలిగించడానికి న్యాయ జోక్యం అవసరం. ఆరోగ్యకరమైన వాతావరణానికి హక్కును కలిగి ఉన్న ఆర్టికల్ 21 (జీవిత హక్కు) వంటి భారత రాజ్యాంగంలోని నిబంధనలకు కూడా ఇదే జరుగుతుంది. సహజ పర్యావరణం యొక్క ప్రమోషన్ మరియు మెరుగుదలను నిర్ధారించే 48A మరియు 51A (G) విభాగాలు కూడా అంతే ముఖ్యమైనవి.

నగర్ వాన్ యోజన యొక్క ప్రధాన లక్ష్యం ఏమిటి?

మార్చి 3, 2025 న ప్రపంచ వన్యప్రాణుల దినోత్సవం సందర్భంగా వన్యప్రాణులు మరియు జీవవైవిధ్యాన్ని పరిరక్షించడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోడీ అధికారికంగా గమనించారు.

భారత ప్రభుత్వ పర్యావరణ, అటవీ మరియు వాతావరణ మార్పుల (MOEF & CC) 2020 లో నాగర్వన్ యోజన (అర్బన్ ఫారెస్ట్ స్కీమ్) ను ప్రారంభించింది. పట్టణ అటవీ స్థలాలను ప్రోత్సహించడం మరియు పెంచడం దీని లక్ష్యం. నగర్ వాన్ యోజ్నా 2027 నాటికి 1,000 పట్టణ అడవులను అభివృద్ధి చేయాలని యోచిస్తోంది. ఇండియన్ ఫారెస్ట్ రిపోర్ట్ 2023 ప్రకారం, ఈ పథకం చెట్లు మరియు అటవీ కవచం 1,445.81 కిలోమీటర్ల పెరుగుదలకు దారితీసింది.

పట్టణ అడవులకు బెదిరింపుల గురించి ఎందుకు ఆందోళనలు ఉన్నాయి?

భారతదేశం యొక్క వేగవంతమైన పట్టణీకరణ పర్యావరణ పరిరక్షణ మరియు సుస్థిరతపై భయంకరమైన గౌరవం యొక్క పరిణామాలను పరిష్కరిస్తోంది. పట్టణ అడవులకు ముప్పు బయోమెడికల్, సామాజిక మరియు సాంస్కృతిక శ్రేయస్సుకు సవాలు. మన ప్రజలు పౌరులు మరియు పౌర సమాజంగా వ్యవహరించడం చాలా అవసరం.

కాంచా గచిబౌరీ యొక్క అటవీ ప్రాంతాలను పునరుద్ధరించాలని తెలంగాణ ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశిస్తూ సుప్రీంకోర్టు ఉత్తర్వులు మొత్తం ఆత్మ కోసం అన్వేషణ కోసం బాగా పనిచేస్తాయి. సిటీ మష్రూమ్ కాంక్రీట్ అడవి పట్టణ అడవులను మ్రింగివేయదు.

దేవ్ నాథ్ పాథక్, అసోసియేట్ డీన్, సోషల్ సైన్సెస్ ఫ్యాకల్టీ, సౌత్ ఆసియా విశ్వవిద్యాలయం, Delhi ిల్లీ